ویژگى ‏هاى جسمى و چهره امام مهدی‏(ع)گزارش هایى را که خصوصیات جسمى و چهره نورانى و زیباى امام مهدى علیه السلام را ترسیم مى کنند، به چند دسته مى توان تقسیم کرد:

دسته اوّل: پیشگویى از سیماى امام علیه السلام پیش از ولادت

روایت هاى فراوانى از پیامبر صلى اللّه علیه وآله و امامان اهل بیت علیهم السلام نقل شده که خصوصیات اندام و چهره امام مهدى علیه السلام را سال ها پیش از ولادت توصیف کرده اند، که به چند نمونه اشاره مى شود:

دسته دوم: ترسیم سیماى امام علیه السلام در کودکى

گزارش هایى در دست است که چهره امام مهدى علیه السلام را در کودکى ترسیم مى کنند. این گزارش ها از جانب کسانى صورت گرفته که ایشان را در کودکى و پیش از غیبت رؤیت کرده اند که به چند نمونه اشاره مى شود:

غُلامٌ أبیَضُ حَسَنُ الوَجهِ .[۱]
نوجوانى سفید و زیبارو.

غُلامٌ خُماسِىٌّ... واضِحُ الجَبینِ ، أبیَضُ الوَجهِ ، دُرِّىُّ المُقلَتَینِ ، شَثَنُ الکَفَّینِ ، مَعطوفُ الرُّکبَتَینِ ، فى خَدِّهِ الأَیمَنِ خالٌ ، وَ فى رَأسِهِ ذُؤآبَةٌ .[۲]
کودکى پنج ساله...، جبینش پیدا، سفیدچهره، چشمانش به سان مروارید، کف دستانش پرگوشت، زانوهایش متمایل به هم، بر گونه راستش، یک خال و در سرش گیسوى بافته.

صَبِیٌّ بِوَجهِهِ سَمُرَةٌ ، بِشَعرِهِ قَطَطٌ ، بِأَسنانِهِ تَفلیجٌ. [۳]
کودکى با چهره گندمگون، موهایى کوتاه و دندان هاى برّاق.

همچنین در توصیف ایشان از پدرش امام عسکرى (علیه السلام) روایت شده که فرمود:

الحَمدُ للَّهِ  الَّذى لَم یُخرِجنى مِنَ الدُّنیا حَتّى  أرانِىَ الخَلَفَ مِن بَعدى ، أشبَهُ النّاسِ بِرَسولِ اللَّهِ صلى اللّه علیه وآله خَلقاً وَ خُلُقاً .[۴]
سپاس، خداى را که مرا از دنیا نبرد تا آن که جانشین خود را که شبیه ترین مردم به پیامبر خدا صلى اللّه علیه وآله در خلقت و سیرت است، نشانم داد.

دسته سوم: ترسیم سیماى امام علیه السلام در دوران غیبت

کسانى که در دوران غیبت، امام مهدى علیه السلام را ملاقات کرده اند، خصوصیات و ویژگى هاى ظاهرى ایشان را توصیف کرده اند. مهم ترین و مستندترین گزارش ها، گزارش على بن مهزیار اهوازى از توصیف هاى امام مهدى علیه السلام در ملاقاتش با ایشان است.[۵]

دسته چهارم: ترسیم سیماى امام علیه السلام پس از ظهور

احادیثى در مصادر حدیثى، نقل شده اند که سیماى امام مهدى علیه السلام و ویژگى هاى جسمى ایشان را پس از ظهور، گزارش کرده اند، مانند:

ما عَلاماتُ القائِمِ مِنکُم إذا خَرَجَ ؟ قالَ علیه السلام : عَلامَتُهُ أن یَکونَ شَیخَ السِّنِّ ، شابَّ المَنظَرِ .[۶]
نشانه هاى قائم به هنگام ظهور چیست؟ فرمود: «نشانه اش آن است که [در وقت ظهور]در سنّ پیرى، ولى با چهره اى جوان است».

لَو خَرَجَ القائِمُ لَقَد أنکَرَهُ النّاسُ ، یَرجِعُ إلَیهِم شابّاً مُوَفَّقاً .[۷]
هر گاه قائم ظهور کند، مردم او را نمى شناسند. وى در سیماى جوانى کامل، به سوى مردم باز مى گردد.

با بهره گیرى از همه گزارش هایى که در باره ویژگى هاى ظاهرى امام مهدى علیه السلام به ما رسیده، در صورتى که سند آنها صحیح باشد، مى توان سیماى ایشان را بدین سان ترسیم کرد:

۱. مشخّصات کلّى: جوان درشت اندام، بلند قد و چهارشانه.[۸]

۲. رنگ: سفید، سرخ و سفید، پوست رنگى یک دست. [۹]۳. چهره: زیبارو، نور چهره غالب بر سیاهى موى سر و صورت، صورت مانند ستاره فروزنده و چون ماه تابان.[۱۰]

۴. چشم: چشمان سیاه و نافذ مانند مروارید.[۱۱]

۵. ابرو: ابروان نازک، بلند و از هم جدا.[۱۲]

۶. گونه: گونه هاى صاف، پهن و نرم، داراى خالى بر گونه راست.[۱۳]

۷. بینى: بینى کشیده.[۱۴]

۸ . دندان: دندان هاى برّاق، دندان هاى جلو جدا از هم.[۱۵]

۹. سر: سر گرد و در سر گیسوى بافته.[۱۶]

۱۰. مو: زیبامو، موها بر شانه ها ریخته و ریش پرپشت.[۱۷]

۱۱. کتف: شانه هاى پهن و داراى نشانه پیامبر در کتف.[۱۸]

۱۲. پشت: دو خال در پشت، خالى به رنگ پوست و خالى مانند خال پیامبر صلى اللّه علیه وآله.[۱۹]

۱۳. شکم: شکم پهن و ستبر.[۲۰]

۱۴. پا: زانوهاى متمایل به هم، ران هاى ستبر، خالى روى ران راست.[۲۱]
 
 
پی نوشت:


[۱] . ر.ک: ص ۳۶۸ ح ۴۶۶.
[۲] . ر.ک: ص ۳۶۸ ح ۴۶۷.
[۳] . ر.ک: ص ۳۷۴ ح ۴۷۲.
[۴] . ر.ک: ص ۲۷۶ ح ۳۶۴.
[۵] . ر.ک: ص ۳۷۰ ح ۴۶۸ (به نقل از ابراهیم بن مهزیار) و ح ۴۷۰ و ۴۷۱.
[۶] . ر.ک: ج ۸ ص ۲۰۴ ح ۱۵۱۴.
[۷] . ر.ک: ج ۸ ص ۲۰۳ ح ۱۵۱۲.
[۸] . شاب، ممدود القامة، مربوع القامة.
[۹] أبیض اللون، ناصعُ اللَّونِ ، مشرب بالحمرة.
در برخى متون، رنگ چهره ایشان، (اَسمر اللون) گندمگون و یا (اللون لون العربى) رنگ عربى یاد شده است که با متون مشهورتر، گونه اى منافات دارد.
[۱۰] . حسن الوجه، نور وجهه یعلو سواد لحیته و رأسه، أبلج، أروع، أحلى، وجهه کالکوکب الدرّى، وجهه کالقمر الدرّى.
[۱۱] . أکحل العینین، الفائر العینین، درّى المقلتین.
[۱۲] . أزجّ الحاجبین، أبلج الحاجب، مشرف الحاجبین.
[۱۳] . سهل الخدّین، مسنون الخدّین، فى خدّه الأیمن خال أسود.
[۱۴] . أشمّ الأنف، أقنى الأنف.
[۱۵] . أفلج الثَّنایا، أفرق الثَّنایا، برّاق الثَّنایا، أبلج الثنایا.
[۱۶] . مدوّر الهامة، فى رأسه ذوابة.
[۱۷] . حسن الشعر، شعره صهوبة، یسیل شعره على منکبه، کثّ اللحیة.
[۱۸] . العریض ما بیّن بین المنکبین، فى کتفه علامة النبى.
[۱۹] . بظهره شامّتان: شامّة على لون جلده و شامّة على شبه شامّة النبى.
[۲۰] . مبدح البطن، ضخم البطن.
[۲۱] . معطوف الرکبتین، عریض الفخذین، أزیل الفخذین، بفخذه الیمنى شامّة.

 

منبع: موعود