مهدی موعود | mahdimouood.ir

مقدّمه
پیشرفت‌های فناوری در عصر جدید، سبب ظهور شیوه‌های جدید گردش اطّلاعات و کاهش اساسی در هزینه‌ها در این زمینه گردیده است. نتیجۀ این امر، انفجار اطّلاعات است.

امروزه رسانه‌ها توانسته‌اند به همۀ زوایای زندگی بشر وارد شوند و بر نوع فکر و نگرش آنها تأثیر بگذارند.
رسانه‌ها به گونه‌ای درهم آمیخته‌اند که توان اندیشیدن را از انسان‌ها سلب می‌کنند؛ به طوری که موجبات انقیاد آدمی نسبت به آنچه را که این رسانه‌ها می‌گویند، فراهم آورده‌اند. در واقع، انسان به تعبیر مک لوهان در عصر «برون راهبر» یا «دگر راهبر» می‌باشد؛ چرا که در عصر ارتباطات جمعی و نفوذ این گونه رسانه‌ها به حریم خانه‌های شخصی، هر کس از این وسایل ارتباطی، الگو می‌گیرد؛ زیرا انسان اصولاً الگوپذیر است و برای اعمال و رفتار خویش، به دنبال الگوها می‌گردد. از این رو، به راهی می‌رود که از طریق این وسایل تجویز می‌شود. بنابراین، صاحبان و طرّاحان این گونه وسایل، راهبران اندیشه و عمل انسان‌ها به شمار می‌آیند.1

در واقع، این رسانه‌ها با ساخت و پردازش افکار عمومی، فضا را برای اقدامات سیاسی در دهکدۀ جهانی فراهم می‌کنند. آنها با تضعیف باورهای اعتقادی و پیشینۀ ملّی، فرهنگی، قومی و دست زدن به اقداماتی از قبیل: شایعه پراکنی، گسترش ترس و وحشت، رشوه دادن به انسان‌های ضعیف النّفس و بزرگ جلوه دادن مشکلات، نقش ستون پنجم را در جنگ، بازی نموده و همانند پیاده نظام‌های دشمن، زمینه را برای سقوط حکومت‌ها و تسلّط بر آنان فراهم می‌آورند.

اسلام به عنوان دومین دین بزرگ جهان با ظهور انقلاب اسلامی ایران، طراوتی تازه یافته و روز به روز بر تعداد پیروانش به شکل چشم‌گیری افروده می‌شود، که البتّه این مسئله در تضاد با سیاست‌های افزون طلبانۀ کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا است. این کشورها که از گسترش روز افزون اسلام به وحشت افتاده بودند، به طرق مختلف برای مقابله با اسلام بسیج شدند. رویدادهای چند سال اخیر و استراتژی‌هایی که آمریکا و دیگر کشورهای غربی در مقابل کشورهای مسلمان و به خصوص ایران اسلامی به کار گرفته شده است، خود نشان دهندۀ میزان هراس دشمنان اسلام است. آنان با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف، به جنگ علنی علیه اسلام دست زدند. نوشتن کتاب «آیات شیطانی» توسط سلمان رشدی مرتد، جنگ‌های گوناگون در «خاورمیانه» که روزانه تعداد زیادی از انسان‌های بی‌گناه را به خاک و خون می‌کشد، تمسخر نمادهای مقدّس مسلمانان و احکام و مبانی مترقّی آن و توهین به شخصیّت‌های بزرگ و با عظمت اسلامی، مانند پیامبراعظم(ص)، ساخت فیلم‌های گوناگون مستند و سینمایی در تروریست جلوه دادن مسلمانان و منتسب کردن خشونت‌ها به اسلام و قرآن، روش‌های گوناگون تبلیغاتی در ترویج مسیحیّت در کشورهای اسلامی و به خصوص ایران اسلامی، همگی دلایلی از میزان هراس دشمنان از اسلام است.

یکی از مؤسّسات پژوهشی در این زمینه، تحقیقی انجام داده است که بر اساس آن تبلیغات تلویزیونی، تبلیغات شهری، تبلیغات در بین اقشار، تبلیغات در کلیساهای خانگی و تبلیغات اینترنتی، راه‌های تبلیغ مسیحیّت در ایران است. در اینجا به بررسی ترفندهای به کار گرفته شده در تبلیغات اینترنتی پایگاه‌های مسیحیّت می‌پردازیم.

تبلیغات اینترنتی مسیحیّت

برخی از ویژگی‌های منحصر به فرد اینترنت، زمینه‌ای را فراهم آورده است تا بسیاری از گروه‌ها و جریان‌های غیر قانونی از آن، به عنوان وسیله‌ای امن، جهت تبلیغ و جذب، بهره برداری کنند. فعّالیت مبلّغان مسیحی در اینترنت با استفاده از حدّاقل 30 پایگاه و 180 وبلاگ فعّال شناسایی شده، جریان دارد. تالار گفت‌وگوی این پایگاه‌ها به محلّی برای جذب ایرانیانی تبدیل شده است که تبلیغاتی را دریافت و پس از مدّتی به محافل خانگی دعوت می‌شوند. همچنین از دیگر کارایی‌های اینترنت برای گروه‌های مبلّغ مسیحیّت، مظلوم نمایی و تشویش اذهان عمومی، از طریق انتشار اخبار کذب و بزرگ نمایی شده است.2

در نتیجه، راه اندازی قارچ گونۀ پایگاه‌های تبلیغی مسیحی در کشورهای اسلامی، با چنین هدفی شکل گرفته است، که می‌توان آن را از دو منظر مورد بررسی قرار داد:

1. تحلیل ساختاری

به تعبیر لوکاچ با پیچیده‌تر شدن جوامع، ارزش‌های راستین نیز پنهان گردیده و در واقع در جامعۀ مدرن، ارزش‌ها به راحتی قابل درک و فهم نیست. لوکاچ و به دنبال وی گلدمن، معتقدند چنین جامعه‌ای است که بستر خلق رمان است.3

در واقع ساخت رمان کاملاً مبتنی بر جامعۀ مدرن می‌باشد و یک رمان نویس با توجّه به ساختار جامعۀ زمان خود، رمان را می‌نویسد. در نتیجه، زمان نگارش تراژدی‌ها و داستان‌های حماسی به پایان رسیده است.

به همین شکل، یک فیلم ساز با توجّه به ساختار جامعۀ خود، فیلم خود را می‌سازد و در واقع فیلم‌های سینمایی بازتابی از حقایقی است که در جامعه به وقوع می‌پیوندد یا در شرف وقوع است و فیلم ساز آن را در قالب یک فیلم سینمایی و یک انیمیشن در می‌آورد.

برای نمونه، هنگامی که لابی صهیونیست خود را در ساختار جامعه، مطرود و منزوی می‌بیند، با ساخت فیلم‌هایی قصد برون رفت از این وضعیّت را دارد. انیمیشن «میکی موس» نمادی از همان یهودی سرگردان است که مدام از سوی رقیبان قوی‌تر تهدید می‌گردد. امّا او با زیرکی و چالاکی خود بر تمام آنان فائق می‌آید. انیمیشن‌های «تام و جری»، «جوجه اردک زشت»، «دامبو، فیل پرنده»، «سیندرلا» و «سفید برفی» نیز از این نمونه‌ها می‌باشند.

امّا زمانی که یهود از انزوا خارج می‌شود، ساختار فیلم‌ها نیز تغییر می‌یابد. اکنون از یهودیان به عنوان تنها منجیان کرۀ زمین یاد می‌شود. فیلم‌هایی مثل: «حملۀ مریخی‌ها» و «ماتریکس» به دنبال القای همین مفهوم هستند.

پایگاه‌های تبلیغ مسیحیّت نیز با وجود تفاوت‌های فراوان از نظر قالب و شکل ظاهری، دارای ساختار واحدی می‌باشند و همین مسئله سبب شده تا گردانندگان این پایگاه‌ها با تحمّل هزینه‌های فراوان و صرف وقت زیاد، این پایگاه‌ها را با ویژگی‌های خاصّی طرّاحی نموده و در روزآمد سازی آنها بکوشند.

پایگاه اینترنتی تبلیغ مسیحیّت برای مخاطبان شمالی کشورمان، نمونۀ کوچکی از پایگاه‌های تبلیغی مسیحی است که در راه انحراف باورهای دینی و اسلامی مردم خطّۀ شمال ایران اسلامی طرّاحی گردیده است. این پایگاه به زبان گیلکی بوده و علاوه بر اناجیل چهارگانۀ «متی»، «مرقس»، «لوقا» و «یوحنّا»، دارای قسمت‌های دیگری با عناوین «معجزات مسیح» و «نغمۀ شالیزار» می‌باشد که تمامی این بخش‌ها با لهجۀ زیبای گیلکی و با هدف ترغیب مخاطبان خود برای گرایش به مسیحیّت شکل گرفته است.

از دیگر پایگاه‌های تبلیغی مسیحیّت می‌توان به پایگاهی اشاره کرد که برای نجات ایران سفارش به دعا و راز و نیاز می‌کند. پدیدآورندگان این پایگاه هدف خود را از طرّاحی آن، واکنش به بحران جهانی اخیر در مورد ایران مطرح کرده‌اند و اینکه 120 تن از رهبران کلیساهای ایران متعهّد شده‌اند برای نجات کشور به مدّت 40 روز دست به دعا بردارند و روزه بگیرند!!

دقّت در این دو پایگاه مطرح شده و پایگاه‌های فراوان دیگری که در این زمینه وجود دارد، نشان دهندۀ آن است که اگرچه این پایگاه‌ها از نظر محتوایی تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند و هر کدام گروه‌های خاصّی را مورد خطاب خود قرار داده‌اند، امّا در ورای این تفاوت‌های ظاهری، شاهد ساختار مشترکی می‌باشیم؛ به گونه‌ای که پایگاه «شالیزار کلام خدا» با مورد توجّه قرار دادن فرهنگ و آداب و رسوم مردم شمال ایران و مشکلات و سختی‌های فراوان آنها در به دست آوردن مایحتاج زندگی به دنبال القای این مطلب است که عامل همۀ این سختی‌ها و دشواری‌ها در واقع آیین اسلام بوده و راه نجات از این مشکلات ایمان آوردن به عیسی مسیح(ع) و مسیحی شدن است.

پایگاه دیگر نیز با ظاهری مزوّرانه و در قالب دعا برای نجات ایران به همراه 40 فیلم 5 دقیقه‌ای با بزرگ جلوه دادن مشکلات، ناکارآمد جلوه دادن مسئولان نظام مقدّس اسلامی و شایعه پراکنی به دنبال ایجاد یأس و ناامیدی مردم نسبت به انقلاب اسلامی و سست کردن بنیان نظام می‌باشد که در واقع، عامل همۀ این مشکلات را در اسلام و راه رهایی را در گرایش به مسیحیّت می‌داند.

2. تحلیل محتوایی

2-1. تولید انبوه

یکی از ویژگی‌های پایگاه‌های تبلیغی مسیحیّت، انبوه واژگان، اصطلاحات و لغات آنهاست که در شکل‌ها، رنگ‌ها و قالب‌های گوناگون، خودنمایی می‌کنند؛ به گونه‌ای که گاه کاربران اینترنت به دنبال تحقیق و پژوهش در موضوعی، حتّی بی‌ارتباط با مسائل دینی می‌باشند، ولی به همراه آن مطلب، تصویری از معجزه‌‌ای از معجزات عیسی مسیح(ع) یا یکی از نمادهای مسیحیّت، مانند صلیب یا جمله‌ای قابل تأمّل در تبلیغ مسیحیّت را مشاهده می‌کنند.

برای نمونه، تعدادی از کلید واژه‌های بنیادین دو دین بزرگ اسلام و مسیحیّت در جست‌وجوگر «گوگل» مورد بررسی قرار گرفت. نتایج جست‌وجو بسیار قابل توجّه است. مقایسۀ کلیدواژه‌های این جست‌وجو نشان دهندۀ آن است که کلیدواژه‌های اسلامی، حتّی اگر به زبان فارسی و عربی مورد جست‌وجو قرار گیرد، بسیار کمتر از واژه‌های کلیدی مسیحی به زبان انگلیسی است.

تعداد واژه / معنای واژگان / جست‌وجوگر Google

 
000/000/138    مسیح    Christ
000/000/234    عیسی    Jesus
000/800/34    محمّد    Mohammad
000/500/18    محمّد    Mohammad
000/900/27    محمّد    Mohammed
000/500/14    تعمید    Baptism
000/000/365    کلیسا    Church
000/419    مسجد    Masjed
800/99    مسجد    Mosque
000/330/6    مسجد    Masjid
000/000/179    کتاب مقدّس    Bibel
000/700/51    کتاب عهدین    Testament
000/100/24    کتاب مقدّس    Seripture
000/360/8    قرآن    Qur''an
000/900/14    قرآن    Koran
000/734    قرآن    Qoran


واژه‌های عربی و فارسی در جست‌وجوگر Google

 
000/000/83    محمّد
000/400/16    رسول الله
000/220/5    حضرت محمّد
000/780/8    قرآن
000/070/6    مسجد


2-2. تحریف واژه‌های اسلامی

یکی از ترفندهای دیگر پایگاه‌های تبلیغ مسیحیّت، استفادۀ ابزاری از واژه‌های اسلامی و تحریف آنهاست؛ چنان که کاربر مسلمان را به سردگمی می‌کشاند؛ برای نمونه، هنگامی که محقّقی در هر یک از واژه‌های Doa، Nejat، Shahadat و دیگر واژه‌های اسلامی به جست‌وجو در موتورهای جست‌وجو مشغول است، با انبوهی از پایگاه‌ها، وبلاگ ها و مقالاتی مواجه می‌شود که ارتباطی با موضوع تحقیق او نداشته و به ترویج مسیحیّت مشغولند.

پرداختن به مسئلۀ منجی و هزاره گرایی4 و آخرالزّمان5 که توسط کسانی چون: تافلر، فوکویاما، هانتینگتون و برژینسکی مطرح شده و دربارۀ بحث آینده‌نگری غرب، به خصوص در سینمای غرب به آن پرداخته شده، در واقع از اسلام و فرهنگ ناب شیعی گرفته شده است و در واقع، تنها تمدّنی که موعودش یک موجود عینی زنده است، مکتب تشیّع می‌باشد.6 در حقیقت، گردانندگان صحنۀ تبلیغات مسیحیّت دریافته‌اند که انسان امروزی نیازمند امیدواری است و از همین دریچه، نهایت تلاش خود را برای مرتبط ساختن امید به آینده و جهت دعوت افراد به مسیحیّت به کار می‌بندند.

جای بسی تأسّف است که در عصر ارتباطات و اطّلاعات ما نه تنها شاهد تحریف واژه‌های اسلامی هستیم، بلکه با تحریف حتّی معانی آیات شریف قرآن و استفاده از رفتار برخی گروه‌های خشونت طلب منتسب به مسلمانان مانند طالبان و وهابیّت، اسلام را دینی خشن و ستیزه‌جو معرفی می‌کنند و 5/1 میلیارد مسلمان را به تمسخر می‌گیرند. نمونۀ کوچکی از این موضوع را در فیلم مستند «فتنه»7 می‌بینیم که به تازگی از سوی نمایندۀ افراط‌گرای پارلمان هلند گیرت وایدرز8 ساخته شد و از طریق اینترنت به سراسر دنیا ارسال گردید. این فیلم را در همان ساعات اوّلیه، افراد بسیاری در سراسر جهان مشاهده نمودند. در این فیلم 15 دقیقه‌ای، با ارائۀ کاریکاتوری موهن از پیامبر(ص)، با تحریف معنای 5 آیه از قرآن مجید، با تکیه بر اعمال نسنجیدۀ گروه‌هایی منتسب به مسلمانان و استفادۀ ابزاری از صدا و تصویر، سعی نمودند تا به مخاطبان خود چنین تفهیم نمایند که عامل تمامی نا امنی‌ها و ترورها در جهان، مسلمانان هستند و آنها خشونت و ترور را از متن اسلام و قرآن آموخته‌اند.

2-3. مخاطب شناسی و توجّه به نیازهای او

از محور‌های مورد توجّه پایگاه‌های مسیحی، سعی فراوان این گونه پایگاه‌ها در شناسایی مخاطبان و موضوعات مورد علاقۀ آنهاست. آنها برای این منظور با روش‌های گوناگون به شناخت فرهنگ، اعتقادات و آداب و رسوم افراد و گروه‌ها اقدام می‌کنند. آنها با شناسایی نقاط ضعف، سعی در بزرگ نمودن ضعف‌ها و مشکلات می‌نمایند. این گونه پایگاه‌ها سعی می‌کنند با استفاده از کلمات زیبا و دل‌نشین مانند: آزادی، عدالت، محبّت و عشق، خود را به آنان نزدیک نموده و از نارضایتی‌های مردم به تفصیل سخن گویند تا به این وسیله به قلوب کاربران خود راه یابند.

2-4. توجّه به اصل پاداش
یکی از مسائل مهمّی که در پایگاه‌های تبلیغی مسیحیّت مشاهده می‌شود، توجّه به اصل مبادله است. انسان‌ها دوست دارند در قبال کاری که انجام می‌دهند، مورد تشویق واقع شوند. در واقع، تشویق محرّکی است که کمک می‌کند تا فرد نسبت به آن عمل علاقه‌مند گردد.
کاربران اینترنت نیز علاقه‌مندند هنگامی که وارد پایگاهی می‌شوند، امتیازی کسب نمایند. این امتیاز در مورد کاربران مختلف متفاوت است. فیلم جذّاب، موسیقی فرح بخش، عنوان مهیّج، کتاب‌های قابل دانلود و مطالب علمی مفید و حتّی پاسخ‌گویی آنلاین یا پست الکترونیک رایگان، همه و همه می‌تواند انگیزه‌هایی باشند تا افراد را به سوی خود بکشانند.
در صورتی که کاربر به هر دلیل به پایگاهی وارد شود، ولی آن پایگاه نتواند پاداشی متناسب با او در اختیارش قرار دهد، مطمئنّاً دیگر به سراغ آن پایگاه نخواهد رفت.

آنچه گذشت، اشارۀ کوتاهی بود بر برخی از ترفندهای تبلیغی پایگاه‌های مسیحیّت در اینترنت. امید است که پایگاه‌های اسلامی نیز علاوه بر عرضه و ارائۀ محتوای جذّاب و کاربر پسند، در مورد فراهم‌آوری زمینه‌های تبلیغ و جذب کاربران در اینترنت و ایجاد انگیزه در آنان، برای مراجعات بعدی به پایگاه‌های اسلامی، زمینه را فراهم کنند. البتّه توجّه به اصول اخلاقی اسلامی و شیوه‌های صحیح، منطقی و عاقلانه در تعامل با کاربران، از مهم‌ترین اصولی است که در این تعامل باید مورد نظر قرار گیرد.

پی‌نوشت‌ها:
1. هادی رستگار مقدم، «درآمدی بر وسایل ارتباطی»، اندیشۀ حوزه، ش 1، سال سوم (تابستان 76)، صص 76 و 77.
2. برگرفته از خبرگزاری فارس.
3. جورج لوکاچ، جامعه شناسی رمان، ترجمۀ: محمّد جعفر پوینده، تهران، تجربه، 1375.
4. Millennialism Millenarianism.
5. Futurism.
6. هالیوود و مهدویّت؛ گفتگو با دکتر حسن بلخاری؛ مجلۀ بازتاب اندیشه، ش 15.
7. FITNA.
Geert Wilders .8.

منبع:

ماهنامه موعود شماره 120 / حسن باقی زاده

mahdimouood.ir