به طور کلّی در احادیث اهل بیت(ع) از ظهور امام زمان(عج) به عنوان یک امر دفعی و ناگهانی یاد شده است که هیچ مقدّمه و شرط ضروری را لازم ندارد. این مطلب به تعابیر مختلف ذکر شده است.
در ادوار مختلف تاریخ بشری، یکی از مؤلفه های مهم حیات اجتماعی انسان ها دین بوده است. کمتر جامعه ای را سراغ داریم که «دین»، با اشکال و تعاریف مختلف در هویت فردی و اجتماعی آن، سهم وافری نداشته باشد. تشکیک در ضرورت دینداری در حیات اجتماعی، به دوران جدید تعلق داشته و بیشتر، دانشمندان قرن نوزدهم، جامه تئوریک به آن پوشانده اند.
هر چند در روایات بسیاری، جنگ های پس از ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به نیروهای رزمی ای نسبت داده شده است که از سراسر جهان به یاری حضرت می شتابند، امام پیروز شدن بر تمام جهان، با توجه به پیشرفت علم و صنایع نظامی قبل از ظهور حضرت، کاری دشوار و محال است؛ مگر آن که به رهبری شخصی که از سوی خداوند یاری می شود، انجام گیرد.
در واقعه عاشورا افردی که در میدان با داس و شمشیر و سنان، رو به روی اهل حق ایستادند، عملههایی بودند که با پشت گرمی فرماندهان نشسته در کوفه و شام و در هوای دریفات مقرّری و وعده حاکمیّت بر ری شمشیر میزدند؛ در حالیکه در آنچه میکردند، مسئول بودند و بیگمان مشمول شماتت و لعن خدا، رسول خدا(ص) و جمله مؤمنان. چنانکه خوب بررسی کنیم، میتوانیم به بنیانگذاران ظلم و ستم و حتّی پشت سر آنها، به بنیاسرائیل کینجو و عنود برسیم. مؤمن، ضرورتاً میبایست ژرف و وسیع بنگرد و چون عقابی شاه بال تبرّی جستن و تولّی جستن را باز کند که هیچ چیز و هیچ کس از منظرش پنهان نماند.
میکائیل(ع) مانند جبرئیل(ع) بر دیگر ملائک رتبه و جایگاهی والا دارد و از جمله چهار ملک مقرّب خداست. تا جایی که اقرار به وجود او از جمله ضروریات اسلامی دانسته شده که انکار آنها باعث خروج از اسلام و ارتداد میشود. گاه در روایات از ایشان با عباراتی مانند با کرامتترین خلایق نزد خداوند متعال (اکرم الخلق علی الله) و نیز برگزیدة خداوند (خیرة الله) یا برگزیدة ملائک (صفوة الله من الملائکه) یاد شده است. در قرآن نیز از او با نام میکال نام برده شده است.